Το πλήρωμα του Λεξιπλάνου:
[σχολικό έτος 2008-09]
Ταξιδέψαμε οι Γαβαλά Ελένη, Έμινι Ερίλντα, Ζήκα Ειρήνη, Καζέπη Αφροδίτη, Καλέα Σταυρούλα, Κατσαμάκη Σαββίνα, Κοτσάνη Φωτεινή, Πίσα Φλώρα, Πουλογιάννη Ολυμπία, και οι Πρεβεζάνου Μάγδα με τη Χρίστη Μάνια.
-
επικίνδυνες ιδέες για πτήση! (πώς δημιουργήθηκε η ομάδα μας;)
Η ιδέα του συνδυασμού δύο διαφορετικών τεχνών: το βιβλίο συναντά τον κινηματογράφο, ο λόγος συναναστρέφεται την εικόνα, ο συγγραφέας το σκηνοθέτη και ο θεατής τον αναγνώστη. Έτσι, η συνάντηση αυτή γεννά και νέους αναγνώστες και νέους κινηματογραφόφιλους (σινεφίλ).
-
με τι θα ταξιδέψουμε; (πώς επινοήθηκε ο τίτλος της ομάδας μας;)
Μετά από συζητήσεις της ομάδας καταλήξαμε στον τίτλο “λεξιπλάνο” ως πιο αντιπροσωπευτικό. Προέκυψε από τα συνθετικάλέξη + πλάνο, τα οποία νοηματοδοτούν την ουσία της αναζήτησής μας.
-
ποιος είναι ο σκοπός του ταξιδιού; (πώς καταλήξαμε στην επιλογή βιβλίου και ταινίας;)
Τα κριτήρια επιλογής μας ήταν: 1) τα ενδιαφέροντα των μαθητών μας που ανιχνεύτηκαν μέσα από ερωτηματολόγια που τους δώσαμε αρχικά 2) η φετινή κινηματογραφική παραγωγή 3) η ιδιαίτερη και πρωτότυπη λογοτεχνική γραφή με δυνατότητες πολλαπλής ανάγνωσης.
Με βάση τα παραπάνω κριτήρια καταλήξαμε σε δύο προτάσεις: το κορυφαίο βιβλίο του νομπελίστα συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου “Περί τυφλότητας” και αυτό του καθηγητή Φρανσουά Μπεγκοντό που αναφέρεται στα προβλήματα των μαθητών ενός πολυπολιτισμικού σχολείου στα προάστια του Παρισιού. Διαβάζοντας ενδεικτικά μερικά αποσπάσματα και από τα δύο βιβλία και παρακολουθώντας σκηνές και από τις δυο ταινίες μέσω του youtube (www.youtube.com/results?search_type=&search_query=blindness&aq=f)
καταλήξαμε τελικά στην επιλογή του “περί τυφλότητας”.
Τόσο το ύφος του Σαραμάγκου γοήτευσε τους μαθητές μας όσο και τα κινηματογραφικά πλάνα εξήψαν το ενδιαφέρον και την επιθυμία τους να παρακολουθήσουν την ταινία και εν τέλει να συγκρίνουν τους δυο τρόπους αφήγησης (κινηματογραφική – λογογοτεχνική).
- πώς ξεκίνησαν οι πτήσεις μας;
Η πρώτη μας συνάντηση ήταν μια κινηματογραφική έξοδος στην Αθήνα, στον κινηματογράφο ΑΣΤΥ για να δούμε την ταινία “Ανάμεσα στους τοίχους”. Στον καφέ που ακολούθησε, η ομάδα είχε την πρώτη της συζήτηση για τις σχέσεις δασκάλων – μαθητών, όπως παρουσιάζονταν στην ταινία, κρίνοντας παράλληλα την ταινία. Σε αυτή τη συζήτηση ορίστηκαν και οι επόμενες συναντήσεις (μια φορά το μήνα).
- Η συνέχεια των πτήσεων;
Μια φορά το μήνα το “Κυριακάτικο τραπέζι” γινόταν στο σχολείο μας 14.00 με 16.00 στην αίθουσα προβολών που μετατρεπόταν και σε εργαστήρι λόγου και τέχνης. Σε κάθε μας συνάντηση πραγματευόμασταν μια ενότητα του βιβλίου, την οποία είχαμε ορίσει για προανάγνωση στο σπίτι.
Μέσα από κάθε συζήτηση παρακολουθούσαμε 1) την εξέλιξη της πλοκής σε συνδυασμό με τη ροή της κινηματογραφικής αφήγησης 2) την ανάπτυξη των προσώπων του έργου μέσα από το λόγο και τις πράξεις τους 3) το πολυδιάστατο προφίλ του αφηγητή του βιβλίου και την οπτική της κάμερας στην ταινία 4) το συνδυασμό ρεαλιστικών και συχνά νατουραλιστικών εικόνων-σκηνών με τις ποιητικές πινελιές και το φιλοσοφικό υπόβαθρο του λόγου του Σαραμάγκου σε αντιπαραβολή με τον ωμό ρεαλισμό των αντίστοιχων κινηματογραφικών πλάνων.
- Κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο τι βλέπουμε; (πώς αξιολογούμε το βιβλίο και την ταινία;)
Δεν περιμέναμε, ούτε και θέλαμε, την πιστή μεταφορά του λογοτεχνικού βιβλίου στον κινηματογράφο, γιατί αναγνωρίζουμε την αυτονομία των δύο τεχνών μέσα από το συνεχή τους διάλογο. Παρόλο που διαπιστώσαμε την υπεροχή της πολυδιάστατης λογοτεχνικής αφήγησης έναντι της, αναγκαστικά ίσως, επίπεδης κινηματογραφικής αφήγησης, ωστόσο ευχαριστηθήκαμε εξίσου και τις δυο αφηγήσεις με τους διακριτούς τους κώδικες.
- Το λεξιπλάνο βαθμολογεί: βιβλίο και ταινία
Τελική αξιολόγηση: Οι κριτικοί του λεξιπλάνου δίνουν τα αστέρια τους στο βιβλίο και στην ταινία:
| Βιβλίο | Ταινία | |
| Ερίλντα | 5* | 3* |
| Σταυρούλα | 5* | 4* |
| Ελένη | 4* | 3* |
| Ειρήνη | 4* | 3* |
| Αφροδίτη | 5* | 3* |
| Ολυμπία | 4* | 3* |
| Φλώρα | 4* | 2* |
| Φωτεινή | 5* | 4* |
| Σαββίνα | 5* | 3* |
5*=άριστο, 4*=πολύ καλό,3*=καλό, 2*=έτσι κι έτσι,1*=χμ
0*= να λείπει το βύσσινο
-
Τι μας έδωσε το λεξιπλάνο ταξίδι μας;
Το λεξιπλάνο ταξίδι μας μάς έδωσε πολλά κέρδη:
1) Την εμπειρία της συλλογικής ανάγνωσης με τις πολλαπλές της οπτικές
2) την απόλαυση του χιούμορ και της φιλοσοφικής ειρωνείας του Σαραμάγκου που πυροδοτούσαν τα δικά μας ανατρεπτικά σχόλια
3) τη μεταμόρφωση της ψυχρής σχολικής αίθουσας σε αίθουσα φυγής, ονείρου και κινηματογραφικών ψευδαισθήσεων
4) τη χαρά της ζεστής επαφής, της ισότιμης ανταλλαγής ιδεών και της συντροφικότητας σε μια πορεία πάνω και πέρα από τις καθορισμένες σχολικές μας ταυτότητες αυτές του καθηγητή-μαθητών
Το λεξιπλάνο ευελπιστεί να συνεχίσει τα ταξίδια του και με νέους επιβάτες τη σχολική χρονιά 2009-2010.
